An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu khi di chuyển bằng phương tiện giao thông. Trong đó, xe ô tô có túi khí đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ người ngồi bên trong khỏi những chấn thương nghiêm trọng khi xảy ra va chạm bất ngờ. Hệ thống túi khí hiện đại được thiết kế để hoạt động nhanh chóng, giảm thiểu tối đa lực tác động lên cơ thể. Bài viết này sẽ đi sâu vào cấu tạo, nguyên lý hoạt động và phân loại các loại túi khí phổ biến trên ô tô, giúp bạn hiểu rõ hơn về trang bị an toàn thiết yếu này.
Túi khí ô tô là gì?
Túi khí ô tô, hay còn gọi là hệ thống túi khí bổ sung (SRS – Supplemental Restraint System), là một bộ phận không thể thiếu trong cơ chế an toàn thụ động của xe hơi hiện đại. Chức năng chính của túi khí là tạo ra một lớp đệm khí phồng lên cực nhanh giữa người ngồi và các bộ phận cứng của xe như vô lăng, bảng điều khiển, cửa xe, nhằm giảm thiểu lực va đập và bảo vệ cơ thể khỏi những chấn thương nặng. Túi khí thường được lắp đặt ẩn bên trong các vị trí chiến lược và chỉ bung ra khi xe gặp phải một va chạm có lực đủ lớn và ở một góc độ nhất định. Theo thống kê, hệ thống túi khí đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc cứu sống hàng chục nghìn người khi tai nạn xảy ra, giảm nguy cơ thương vong cho người lái và hành khách.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của túi khí ô tô
Cấu tạo
Hệ thống túi khí trên xe ô tô có túi khí được cấu tạo từ ba thành phần chính phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo phản ứng nhanh chóng và hiệu quả nhất khi cần thiết. Đầu tiên là hệ thống cảm biến, bao gồm các loại cảm biến va chạm, cảm biến tốc độ, gia tốc và thậm chí là cảm biến trọng lượng người ngồi. Các cảm biến này liên tục theo dõi tình trạng của xe và mức độ lực tác động. Thứ hai là bộ phận kích nổ (inflator), chứa các hóa chất tạo khí (thường là Natri Azide) và bộ phận đánh lửa. Phản ứng hóa học tạo khí diễn ra cực nhanh khi được kích hoạt. Cuối cùng là chính túi khí, được làm từ loại vải nylon đặc biệt rất bền và nhẹ, có khả năng chịu được áp lực khí lớn và bung ra theo nếp gấp đã được tính toán sẵn.
Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của túi khí ô tô dựa trên một chuỗi phản ứng tự động cực kỳ nhanh. Khi xe xảy ra va chạm mạnh, hệ thống cảm biến sẽ ngay lập tức ghi nhận và truyền tín hiệu về Bộ điều khiển trung tâm (ECU). ECU sẽ phân tích cường độ và góc độ va chạm trong mili giây. Nếu lực va chạm vượt ngưỡng an toàn đã được cài đặt, ECU sẽ gửi tín hiệu điện đến bộ phận kích nổ. Bộ phận này sẽ đánh lửa và tạo ra một lượng lớn khí nitơ hoặc argon chỉ trong khoảng 20-30 mili giây, làm căng phồng túi khí tức thời. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ giảm chấn và hấp thụ năng lượng va đập, khí trong túi khí sẽ thoát ra nhanh chóng qua các lỗ xả nhỏ trên bề mặt túi. Điều này giúp túi xẹp đi, không cản trở tầm nhìn của người lái và tạo không gian để người ngồi thoát ra khỏi xe sau va chạm.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của túi khí ô tô
Phân loại túi khí ô tô phổ biến hiện nay
Hiện nay trên thị trường có khá nhiều loại túi khí được sử dụng trên xe ô tô có túi khí. Mỗi loại sẽ có những đặc điểm riêng, được thiết kế để bảo vệ người ngồi trong các tình huống va chạm khác nhau và được lắp đặt tại các vị trí chiến lược trên xe.
Túi khí phía trước
Đây là loại túi khí phổ biến nhất và gần như luôn xuất hiện trên mọi xe ô tô hiện đại. Túi khí phía trước được thiết kế để bảo vệ người lái và hành khách ghế phụ khỏi những chấn thương nghiêm trọng ở vùng đầu và ngực khi xe gặp va chạm trực diện. Túi khí cho người lái thường nằm trong vô lăng, còn túi khí cho hành khách phía trước nằm trên bảng điều khiển. Chúng thường được kích hoạt khi va chạm xảy ra trong một phạm vi góc đâm nhất định, thường là khoảng 30 độ tính từ trục dọc của xe sang hai bên, đặc biệt là khi va chạm vào các vật thể cố định và không bị biến dạng.
Túi khí sườn
Túi khí sườn được lắp đặt dọc theo hai bên thân xe, thường ẩn trong lưng ghế hoặc cột B. Chức năng chính của loại túi khí này là bảo vệ vùng ngực, bụng và đầu của người ngồi khỏi các tác động mạnh từ phía bên hông khi xe bị đâm ngang. Việc bảo vệ vùng sườn là rất quan trọng vì đây là khu vực dễ bị tổn thương trong các vụ va chạm bên.
Túi khí đầu gối
Túi khí đầu gối được đặt dưới cột lái hoặc bảng điều khiển phía trước người lái và hành khách. Mục đích của túi khí này là bảo vệ phần đầu gối, cẳng chân và hạn chế sự di chuyển trượt của người ngồi xuống phía dưới (hiện tượng “submarining”) trong trường hợp va chạm mạnh. Việc giữ vững vị trí người ngồi giúp hệ thống dây an toàn và túi khí phía trước hoạt động hiệu quả hơn, tối đa hóa khả năng bảo vệ.
Vị trí túi khí đầu gối trên xe ô tô có túi khí
Túi khí trên dây đai an toàn
Đây là một công nghệ túi khí tương đối mới, được tích hợp trực tiếp vào dây đai an toàn. Khi xảy ra va chạm, túi khí này sẽ phồng lên, làm tăng diện tích tiếp xúc của dây an toàn với cơ thể người ngồi, đặc biệt là vùng ngực. Điều này giúp phân tán lực tác động lên một vùng rộng hơn, giảm áp lực cục bộ và hạn chế chấn thương do dây an toàn gây ra, tăng cường sự an toàn cho người sử dụng.
Túi khí trần xe (Rèm khí)
Túi khí trần xe, hay còn gọi là túi khí rèm, thường được lắp đặt dọc theo trần xe phía trên các cửa sổ. Loại túi khí này bung ra như một tấm rèm che phủ toàn bộ khu vực cửa sổ bên hông. Chức năng chính của túi khí rèm là bảo vệ đầu của tất cả hành khách khỏi bị va đập vào cửa sổ hoặc các vật thể bên ngoài trong trường hợp va chạm bên hoặc xe bị lật, giúp giảm thiểu chấn thương sọ não.
Cách thay túi khí ô tô đúng cách và lưu ý
Khi túi khí trên xe ô tô có túi khí đã được kích hoạt trong một vụ va chạm, nó sẽ không thể sử dụng lại được và bắt buộc phải thay thế. Ngoài ra, ngay cả khi chưa từng bung, túi khí cũng có tuổi thọ nhất định (thường là khoảng 10-15 năm tùy nhà sản xuất) và cần được kiểm tra, thay thế định kỳ theo khuyến cáo để đảm bảo khả năng hoạt động tối ưu.
Quy trình thay thế túi khí bao gồm các bước cơ bản như ngắt kết nối nguồn điện của xe (tháo cáp âm ắc quy), đợi hệ thống xả hết điện tích dư (khoảng 30 phút), tháo túi khí cũ ra bằng cách tháo các ốc vít hoặc chốt giữ, nối dây điện của túi khí mới vào hệ thống và lắp lại vào vị trí cũ, sau đó siết chặt các ốc vít hoặc chốt. Cuối cùng là nối lại cáp âm ắc quy và kiểm tra hệ thống.
Tuy nhiên, đây là công việc đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu và sự cẩn thận tuyệt đối do liên quan đến hệ thống an toàn nhạy cảm, có nguy cơ túi khí bung đột ngột nếu thao tác sai. Việc tự ý thay thế tại nhà có thể gây ra nguy hiểm cho người thực hiện và làm hỏng các bộ phận khác của xe. Do đó, chúng tôi khuyến cáo mạnh mẽ bạn nên đưa xe đến các trung tâm dịch vụ uy tín và được ủy quyền để được các kỹ thuật viên chuyên nghiệp, có kinh nghiệm hỗ trợ. Đối với xe Toyota, bạn có thể tin tưởng vào dịch vụ tại toyotaokayama.com.vn để đảm bảo túi khí được thay thế đúng kỹ thuật, sử dụng phụ tùng chính hãng và hệ thống được kiểm tra an toàn sau lắp đặt.
Chi phí thay thế túi khí ô tô
Chi phí để thay thế túi khí trên xe ô tô có túi khí có thể thay đổi tùy thuộc vào loại xe, đời xe, vị trí túi khí cần thay thế và trung tâm dịch vụ bạn lựa chọn. Dựa trên thông tin tham khảo trên thị trường, giá túi khí mới (chỉ vật tư) thường dao động trong khoảng:
Túi khí phía trước ghế lái (túi khí vô lăng): khoảng 2.500.000 – 8.000.000 VNĐ.
Túi khí phía trước ghế phụ: khoảng 2.000.000 – 7.000.000 VNĐ.
Lưu ý rằng đây chỉ là giá vật tư túi khí tham khảo, chưa bao gồm chi phí nhân công cho việc tháo lắp, kiểm tra và cấu hình lại hệ thống an toàn sau khi thay thế. Việc lựa chọn túi khí chính hãng, có nguồn gốc rõ ràng và dịch vụ tại đại lý ủy quyền hoặc trung tâm bảo dưỡng uy tín sẽ đảm bảo chất lượng, độ bền và khả năng hoạt động chính xác của hệ thống túi khí, mặc dù chi phí có thể cao hơn so với các gara nhỏ lẻ.
Số lượng túi khí trên một số dòng xe phổ biến
Số lượng túi khí được trang bị trên xe ô tô có túi khí ngày nay rất đa dạng, phụ thuộc vào phân khúc, giá thành và triết lý an toàn của nhà sản xuất. Các dòng xe hạng A phổ thông thường được trang bị tối thiểu 2 túi khí phía trước, điển hình như Hyundai i10, Toyota Wigo hay Kia Morning. Đây là cấu hình an toàn cơ bản.
Một số mẫu ở phân khúc cao hơn hoặc bản trang bị cao có thể có 3 túi khí, ví dụ như Toyota Vios bản thấp với 2 túi khí trước và 1 túi khí đầu gối cho người lái, tăng cường bảo vệ cho vùng chân.
Phổ biến nhất ở phân khúc xe sedan/SUV hạng B, C, D là trang bị 6 túi khí, bao gồm túi khí trước cho người lái và hành khách, túi khí sườn bảo vệ thân trên và túi khí rèm (trần xe) bảo vệ đầu khi va chạm bên hoặc lật xe. Các mẫu xe như Hyundai Accent bản cao, Mazda 2, Mazda CX-5, Hyundai Elantra, Hyundai Kona, Hyundai SantaFe, VinFast LUX A2.0 là những ví dụ tiêu biểu với cấu hình an toàn 6 túi khí.
Các dòng xe cao cấp hơn, xe sang hoặc các phiên bản full option thường được trang bị 7 túi khí, bổ sung thêm túi khí đầu gối cho người lái, nâng tổng số lên thành 7. Có thể kể đến Mazda 3, Toyota Camry, Toyota Innova, Ford Everest, Ford Ranger hay các dòng xe hạng sang như Mercedes C200, C300. Số lượng túi khí càng nhiều càng góp phần tăng cường mức độ bảo vệ đa diện cho người ngồi trên xe.
Tóm lại, xe ô tô có túi khí là một trang bị an toàn không thể thiếu, đóng vai trò cứu mạng trong nhiều tình huống tai nạn. Việc hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và các loại túi khí khác nhau không chỉ nâng cao kiến thức về xe hơi mà còn giúp người dùng nhận thức được tầm quan trọng của việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ hệ thống này để đảm bảo chúng luôn sẵn sàng hoạt động. An toàn của bản thân và những người thân yêu luôn là yếu tố quan trọng nhất khi tham gia giao thông. Hãy luôn thắt dây an toàn và đảm bảo hệ thống túi khí trên chiếc xe của bạn hoạt động hoàn hảo. Để tìm hiểu thêm về các mẫu xe Toyota an toàn hoặc dịch vụ bảo dưỡng túi khí chuyên nghiệp, bạn có thể truy cập toyotaokayama.com.vn.