Việc đánh thuế xe ô tô luôn là chủ đề thu hút sự quan tâm của cả người tiêu dùng và các nhà hoạch định chính sách tại Việt Nam. Mới đây, Chính phủ đã trình Quốc hội đề xuất giảm thuế suất cho các dòng xe phổ thông lắp động cơ dưới 2 lít khoảng 14%. Đề xuất này nhằm mục đích điều chỉnh cơ cấu thuế, nhưng đồng thời cũng gây ra nhiều ý kiến tranh cãi xung quanh phương thức tính thuế dựa trên dung tích xi-lanh động cơ.
Hiện trạng và Đề xuất mới về Đánh thuế Xe Ô tô tại Việt Nam
Hiện tại, hệ thống đánh thuế xe ô tô tại Việt Nam bao gồm nhiều sắc thuế và phí khác nhau, trong đó thuế tiêu thụ đặc biệt đóng vai trò quan trọng, thường được tính dựa trên dung tích xi-lanh động cơ. Chính phủ vừa đưa ra đề xuất điều chỉnh theo hướng giảm thuế suất khoảng 14% cho các loại xe ô tô phổ thông sử dụng động cơ có dung tích xi-lanh dưới 2 lít. Mục tiêu của đề xuất này được cho là nhằm khuyến khích sử dụng xe nhỏ, tiết kiệm nhiên liệu và giảm gánh nặng thuế cho phân khúc xe phổ thông mà đa số người dân có thể tiếp cận.
Cơ sở lý luận cho việc Đánh thuế theo Dung tích Xi-lanh
Cơ sở để áp dụng phương thức đánh thuế xe ô tô dựa vào dung tích xi-lanh từ trước đến nay xuất phát từ quan niệm rằng ô tô là tài sản có giá trị lớn và việc sử dụng nó có tác động tiêu cực đến môi trường thông qua khí thải. Theo quy luật thông thường, xe càng đắt tiền thường có động cơ lớn hơn, kéo theo lượng khí thải phát ra môi trường cũng cao hơn. Do đó, việc đánh thuế theo dung tích được xem là cách đơn giản và trực tiếp để thu ngân sách và phần nào điều chỉnh hành vi tiêu dùng đối với các loại xe gây ô nhiễm nhiều hơn.
Những Tranh cãi và Phương thức Đánh thuế Thay thế
Mặc dù đề xuất giảm thuế cho xe dưới 2 lít được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thị trường, phương thức đánh thuế xe ô tô theo dung tích xi-lanh vẫn vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều chuyên gia và cơ quan môi trường cho rằng cách tính này không còn phù hợp với bối cảnh công nghệ ô tô hiện đại và thực tiễn quốc tế.
Thực tiễn quốc tế và Tiêu chí Khí thải
Trước đây, một số quốc gia châu Âu cũng từng áp dụng cách đánh thuế xe ô tô dựa trên dung tích xi-lanh. Tuy nhiên, hiện nay, xu hướng chung ở nhiều nước phát triển là chuyển sang đánh thuế dựa vào mức độ khí thải CO2 phát ra môi trường. Phương pháp này được xem là công bằng và chính xác hơn trong việc phản ánh tác động thực tế của xe đến môi trường, đồng thời khuyến khích các nhà sản xuất phát triển công nghệ sạch hơn.
Tác động của Công nghệ hiện đại
Với sự phát triển vượt bậc của công nghệ ô tô, đặc biệt là công nghệ tăng áp (turbocharger) và phun xăng trực tiếp, nhiều mẫu xe hiện đại có dung tích động cơ nhỏ (ví dụ 1.5L, 1.8L) nhưng lại cho công suất và hiệu năng tương đương, thậm chí vượt trội so với động cơ dung tích lớn hơn (ví dụ 2.0L, 2.5L) sử dụng công nghệ cũ. Quan trọng hơn, nhờ công nghệ tiên tiến, những động cơ nhỏ nhưng mạnh mẽ này thường có mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn và lượng khí thải phát ra cũng ít hơn.
Vấn đề Công bằng Thuế
Chính vì tác động của công nghệ, việc chỉ đánh thuế xe ô tô dựa vào dung tích xi-lanh có thể tạo ra sự bất hợp lý về mặt công bằng thuế. Những chiếc xe sang, cao cấp thường được trang bị động cơ dung tích nhỏ kết hợp công nghệ tăng áp, nhờ đó có thể hưởng lợi từ mức thuế thấp hơn theo đề xuất. Ngược lại, những mẫu xe phổ thông hoặc tầm trung sử dụng động cơ 2 lít, dù có thể không sử dụng công nghệ hiện đại bằng xe sang, lại phải chịu mức thuế cao hơn, thậm chí có thể lên tới 150% thuế tiêu thụ đặc biệt như một số ý kiến lo ngại. Điều này đi ngược lại mục tiêu giảm gánh nặng cho người mua xe phổ thông và có thể khiến mục tiêu tăng thu ngân sách nhà nước không đạt hiệu quả như mong muốn, đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận ô tô của tầng lớp khách hàng trung lưu.
Hướng đi nào cho Chính sách Thuế Xe Ô tô?
Để đảm bảo chính sách đánh thuế xe ô tô đạt được các mục tiêu kép là tăng thu ngân sách, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và thúc đẩy thị trường phát triển bền vững, Chính phủ cần cân nhắc kỹ lưỡng. Các chuyên gia đề xuất nên xem xét áp dụng mức đánh thuế dựa trên lượng khí thải thực tế của xe, dựa trên giá bán xe, hoặc kết hợp hài hòa cả dung tích xi-lanh và giá bán xe. Phương án kết hợp nhiều tiêu chí sẽ phản ánh toàn diện hơn giá trị, tác động môi trường và khả năng chi trả của người tiêu dùng, tạo sự công bằng và minh bạch hơn cho thị trường ô tô Việt Nam. Việc tìm ra phương án thuế hài hòa, phản ánh đúng giá trị và tác động của phương tiện, là cần thiết để thúc đẩy thị trường ô tô Việt Nam phát triển bền vững. Để tìm hiểu thêm về các dòng xe Toyota và thông tin thị trường cập nhật, quý vị có thể truy cập website toyotaokayama.com.vn.
Việc đánh thuế xe ô tô là một chính sách phức tạp, cần cân nhắc nhiều yếu tố từ nguồn thu ngân sách, bảo vệ môi trường đến khả năng tiếp cận xe của người dân. Đề xuất dựa trên dung tích xi-lanh dù có ưu điểm nhất định, nhưng cũng bộc lộ những hạn chế trong bối cảnh công nghệ phát triển và cơ cấu thị trường đa dạng hơn.