Để làm quen với việc điều khiển một chiếc xe hơi, điều cốt lõi đầu tiên là nắm vững về các bộ phận trong buồng lái xe ô tô. Việc hiểu rõ chức năng và cách sử dụng từng thành phần không chỉ giúp bạn điều khiển xe an toàn mà còn mang lại sự tự tin khi ngồi sau vô lăng. Bài viết này từ toyotaokayama.com.vn sẽ đi sâu vào chi tiết các bộ phận quan trọng mà mọi người lái đều cần biết.
Vô lăng – Trung tâm điều khiển hướng di chuyển
Vô lăng là bộ phận trực tiếp kết nối với hệ thống lái, cho phép người điều khiển xe thay đổi hướng di chuyển của phương tiện. Đây là một trong những giao diện tương tác quan trọng nhất giữa người lái và chiếc xe. Tùy thuộc vào quy định giao thông của từng quốc gia, vô lăng có thể được đặt ở bên trái hoặc bên phải của buồng lái để phù hợp với luật lệ lưu thông. Việc làm quen với cảm giác lái và phản ứng của vô lăng là bước đầu tiên để làm chủ chiếc xe.
Bảng taplo – Nơi cung cấp thông tin thiết yếu
Nằm ngay phía trước người lái, thường ẩn sau vô lăng, là bảng taplo hay còn gọi là bảng đồng hồ điều khiển. Đây là trung tâm thông tin của xe, hiển thị các dữ liệu quan trọng giúp người lái theo dõi tình trạng hoạt động của xe trong suốt hành trình. Bảng taplo hiện đại thường tích hợp nhiều loại đồng hồ và đèn báo khác nhau.
Các thông tin cơ bản thường xuất hiện trên bảng taplo bao gồm: vận tốc hiện tại của xe, mức nhiên liệu còn lại trong bình, vòng tua máy (RPM – Revolutions Per Minute) cho biết tốc độ quay của động cơ, và nhiệt độ nước làm mát động cơ để cảnh báo tình trạng quá nhiệt có thể gây hư hỏng.
Cần điều khiển số – Chuyển đổi trạng thái vận hành
Cần điều khiển số, hay cần số, là bộ phận dùng để lựa chọn chế độ hoạt động của hộp số, qua đó điều chỉnh mô-men xoắn được truyền đến bánh xe. Bộ phận này đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành xe, cho phép xe di chuyển tiến, lùi hoặc tách động cơ khỏi hệ thống truyền lực (số “mo” hoặc “N” – Neutral) mà không cần tắt máy.
Tùy vào loại xe (số sàn hay số tự động) mà ký hiệu và cách sử dụng cần số sẽ khác nhau. Đối với xe số tự động, các vị trí phổ biến là P (Park – đỗ xe), R (Reverse – lùi), N (Neutral – số mo), D (Drive – lái). Xe số sàn có các số 1, 2, 3, 4, 5, 6… để điều chỉnh tốc độ và lực kéo phù hợp.
Cần điều khiển hệ thống đèn chiếu sáng
Hệ thống đèn trên xe ô tô rất đa dạng, bao gồm cả đèn chiếu sáng bên ngoài (đèn pha, đèn cốt, đèn xi-nhan, đèn hậu, đèn sương mù) và đèn nội thất. Việc điều khiển các loại đèn này thường được thực hiện thông qua một cần gạt hoặc công tắc đặt ở phía sau vô lăng hoặc trên bảng điều khiển trung tâm.
Người lái cần biết cách sử dụng đúng lúc các loại đèn (ví dụ: bật đèn pha khi trời tối, bật đèn xi-nhan khi chuyển hướng) để đảm bảo tầm nhìn, cảnh báo cho các phương tiện khác và tuân thủ luật giao thông, góp phần tạo nên chuyến đi an toàn cho mọi người.
Cần điều khiển gạt nước và rửa kính
Cần gạt điều khiển gạt nước và rửa kính xe ô tô
Đối diện với cần điều khiển đèn thường là cần điều khiển hệ thống gạt nước và rửa kính chắn gió. Cần gạt nước có nhiều chế độ hoạt động khác nhau, từ ngắt quãng (intermittent) cho trời mưa nhỏ đến tốc độ nhanh cho trời mưa lớn, giúp loại bỏ nước mưa, bụi bẩn trên kính lái, duy trì tầm nhìn rõ ràng.
Kéo cần gạt về phía người lái thường sẽ kích hoạt hệ thống phun nước rửa kính, giúp làm sạch bề mặt kính trước khi gạt nước hoạt động. Việc bảo dưỡng lưỡi gạt nước định kỳ là rất quan trọng, bởi lưỡi gạt mòn hoặc hư hỏng có thể làm giảm hiệu quả làm sạch, gây nguy hiểm khi di chuyển trong điều kiện thời tiết xấu như mưa hoặc sương mù dày đặc.
Công tắc khởi động động cơ
Để “đánh thức” chiếc xe, người lái cần sử dụng công tắc khởi động. Công tắc này nhận năng lượng từ bình ắc quy và truyền tới mô tơ khởi động, làm quay trục khuỷu động cơ và khởi động quá trình đốt cháy nhiên liệu.
Ở các dòng xe đời cũ, đây là một ổ khóa cần chìa khóa để vặn. Tuy nhiên, trên các mẫu xe hiện đại ngày nay, công tắc khởi động thường được thay thế bằng nút bấm Start/Stop Engine, tiện lợi và nhanh chóng hơn.
Bàn đạp ga – Kiểm soát tốc độ
Bàn đạp chân ga, thường nằm ở vị trí ngoài cùng bên phải dưới chân người lái, là bộ phận dùng để điều chỉnh lượng hỗn hợp nhiên liệu và không khí đi vào buồng đốt động cơ. Việc đạp nhẹ hay mạnh bàn đạp ga sẽ quyết định công suất và tốc độ di chuyển của xe. Đạp mạnh ga giúp xe tăng tốc nhanh hơn do động cơ nhận được nhiều nhiên liệu hơn.
Ngày nay, nhiều xe được trang bị hệ thống cảm biến vị trí bàn đạp ga, gửi tín hiệu điện tử đến bộ điều khiển động cơ, giúp việc kiểm soát ga chính xác và mượt mà hơn. Việc làm quen với độ nhạy của chân ga là kỹ năng quan trọng để điều khiển tốc độ xe an toàn và hiệu quả.
Bàn đạp phanh – Đảm bảo an toàn dừng/giảm tốc
Bàn đạp phanh và ga trong buồng lái xe ô tô
Ngay cạnh bàn đạp ga (thường là ở giữa hoặc bên trái bàn đạp ga, tùy thuộc xe số sàn hay số tự động) là bàn đạp phanh. Đây là bộ phận an toàn tối quan trọng, được sử dụng để giảm tốc độ hoặc dừng hẳn xe. Khi đạp phanh, hệ thống phanh sẽ tạo ra lực ma sát tại các bánh xe, làm chậm hoặc ngừng chuyển động.
Việc đặt bàn đạp ga và phanh gần nhau đôi khi có thể gây nhầm lẫn cho những người mới tập lái, dẫn đến những tình huống nguy hiểm. Do đó, việc rèn luyện kỹ năng sử dụng chân phanh và chân ga thuần thục là cực kỳ cần thiết để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông. Hiểu rõ độ nhạy và hành trình của bàn đạp phanh giúp người lái kiểm soát việc dừng xe chính xác.
Phanh tay – Giữ xe đứng yên khi đỗ
Phanh tay, còn được gọi là phanh dừng, là một hệ thống phanh phụ trợ có chức năng giữ cho xe đứng yên hoàn toàn, đặc biệt là khi đỗ xe trên địa hình dốc. Phanh tay thường tác động lên hai bánh sau của xe.
Phanh tay có thể là loại cơ khí dùng cần gạt hoặc nút kéo, hoặc là phanh tay điện tử (Electronic Parking Brake – EPB) được kích hoạt bằng nút bấm. Phanh tay điện tử thường có thêm chức năng hỗ trợ khởi hành ngang dốc (Hill Start Assist), tự động giữ phanh trong vài giây khi xe dừng trên dốc, giúp người lái có thêm thời gian chuyển từ chân phanh sang chân ga mà không bị trôi xe.
Bàn đạp ly hợp (Côn) – Chỉ có trên xe số sàn
Các bộ phận trong buồng lái xe ô tô số sàn bao gồm bàn đạp ly hợp
Trên các dòng xe số sàn, bàn đạp ly hợp (hay còn gọi là bàn đạp côn) là bộ phận thứ ba đặt ở phía ngoài cùng bên trái dưới chân người lái. Bàn đạp ly hợp dùng để ngắt hoặc kết nối lực truyền từ động cơ đến hộp số và hệ thống dẫn động.
Việc đạp hết hành trình bàn đạp ly hợp cho phép người lái chuyển số hoặc dừng xe mà không làm tắt máy. Kỹ năng điều khiển bàn đạp ly hợp một cách mượt mà, kết hợp nhịp nhàng với chân ga và cần số, là yếu tố quyết định khả năng lái xe số sàn của bạn.
Hiểu rõ vị trí và chức năng của từng bộ phận trong buồng lái xe ô tô là nền tảng vững chắc cho bất kỳ ai muốn học lái xe hoặc đơn giản là nâng cao kỹ năng lái của mình. Nắm vững những kiến thức này giúp bạn vận hành xe một cách an toàn, hiệu quả và tự tin trên mọi hành trình. Để tìm hiểu thêm về các dòng xe và kiến thức chuyên sâu, hãy truy cập website chính thức của chúng tôi tại toyotaokayama.com.vn.