Tình trạng xe ô tô không vào được số có thể gây ra nhiều phiền toái và nguy hiểm cho người lái. Đây là một vấn đề kỹ thuật thường gặp, xuất phát từ nhiều bộ phận khác nhau trong hệ thống truyền động và điều khiển của xe. Hiểu rõ các nguyên nhân xe ô tô không vào được số là bước đầu tiên để chẩn đoán và khắc phục sự cố kịp thời, đảm bảo an toàn khi vận hành xe. Bài viết này sẽ đi sâu vào những lý do phổ biến nhất khiến xe của bạn gặp phải tình trạng này.
Ắc quy bị hết điện hoặc bị yếu
Một trong những nguyên nhân xe ô tô không vào được số cơ bản nhất có thể liên quan đến hệ thống điện của xe, cụ thể là bình ắc quy. Với các dòng xe hiện đại, đặc biệt là xe số tự động hoặc xe khởi động bằng nút bấm (start/stop), hệ thống điều khiển hộp số phụ thuộc nhiều vào nguồn điện ổn định từ ắc quy. Khi bình ắc quy bị yếu điện hoặc hết điện, điện áp không đủ để cung cấp cho các bộ phận điều khiển điện tử của hộp số, bao gồm cả bộ điều khiển (ECU) và các cảm biến liên quan. Điều này có thể khiến hộp số không nhận được tín hiệu chính xác, dẫn đến việc không thể chuyển số hoặc vào số sai vị trí.
Xe ô tô không vào được số do ắc quy bị hết điện hoặc bị yếu
Tuổi thọ trung bình của một bình ắc quy thường khoảng 2-4 năm hoặc sau khoảng 100.000 km vận hành, tùy điều kiện sử dụng. Tuy nhiên, các yếu tố như sử dụng thiết bị điện khi động cơ không hoạt động (điều hòa, đèn), để xe dưới trời nóng hoặc lạnh khắc nghiệt trong thời gian dài, xe thường xuyên chạy ngập nước, hoặc không khởi động xe định kỳ để sạc lại có thể làm giảm đáng kể tuổi thọ ắc quy. Ngoài ra, ngay cả khi ắc quy còn điện, các mối nối bị han gỉ hoặc lỏng lẻo cũng có thể cản trở dòng điện, gây ra hiện tượng tương tự.
Cần số xe chưa đúng vị trí
Đôi khi, vấn đề lại đơn giản hơn nhiều và không liên quan đến các bộ phận phức tạp bên trong. Một trong những lý do phổ biến khiến xe ô tô không vào được số là do cần số chưa được đặt đúng vị trí để khởi động hoặc chuyển số. Đối với xe số tự động, để khởi động động cơ và có thể chuyển số, cần số thường phải ở vị trí “P” (Park) hoặc đôi khi là “N” (Neutral) tùy theo dòng xe và nhà sản xuất. Đặc biệt, với các xe sử dụng hệ thống khởi động bằng nút bấm, việc đạp phanh là bắt buộc trước khi xe cho phép chuyển số ra khỏi vị trí P.
Xe ô tô không vào được số do cần số xe chưa đúng vị trí
Với xe số sàn, để khởi động, xe thường yêu cầu người lái phải đạp hết hành trình chân côn. Khi muốn chuyển số, cần số phải được gạt dứt khoát và chính xác vào vị trí mong muốn sau khi đã cắt côn hoàn toàn. Nếu thao tác sai hoặc cần số bị kẹt ở vị trí không đúng, đèn báo hiệu trên bảng điều khiển có thể sẽ nhấp nháy hoặc không sáng, cho thấy hệ thống chưa sẵn sàng cho phép chuyển số hoặc khởi động. Việc kiểm tra lại thao tác và vị trí cần số là bước khắc phục nhanh chóng và đơn giản nhất bạn nên thử.
Hết dầu số do rò rỉ
Dầu hộp số đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bôi trơn, làm mát và truyền lực trong hộp số. Việc dầu hộp số bị rò rỉ và cạn kiệt là một nguyên nhân xe ô tô không vào được số rất nghiêm trọng và cần được xử lý gấp. Khi mức dầu số xuống thấp, các bộ phận kim loại bên trong hộp số như bánh răng, bạc đạn, trục số, bộ đồng tốc (với số sàn) hoặc các bộ ly hợp, biến mô (với số tự động) sẽ không được bôi trơn đầy đủ.
Xe ô tô không vào được số do hết dầu số do rò rỉ
Ma sát giữa các chi tiết kim loại sẽ tăng lên đáng kể, gây ra nhiệt độ cao, mài mòn nhanh chóng và làm hỏng hóc các bộ phận bên trong. Nếu tình trạng này kéo dài, các bánh răng có thể bị sứt mẻ, nứt vỡ, hoặc các bộ phận truyền động bị kẹt cứng. Đến một lúc nào đó, hộp số sẽ bị hư hỏng nặng, không thể thực hiện được chức năng chuyển số hoặc hoàn toàn không thể vào số. Rò rỉ dầu hộp số có thể xảy ra ở các phớt dầu, gioăng đệm hoặc vỏ hộp số bị nứt. Việc không kiểm tra và thay dầu số định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất là nguyên nhân chính dẫn đến việc không phát hiện sớm tình trạng rò rỉ hoặc dầu bị biến chất, mất khả năng bôi trơn. Các chuyên gia khuyên nên thay dầu hộp số tự động sau mỗi 48.000 – 96.000 km và hộp số sàn sau mỗi 40.000 – 50.000 km tùy điều kiện vận hành.
Nước mưa làm rỉ và dính lá côn
Đối với xe số sàn, việc di chuyển trong điều kiện ngập nước sâu có thể khiến nước tràn vào bên trong hệ thống ly hợp (côn). Nước, đặc biệt là nước bẩn hoặc nước muối, có thể làm các lá côn bị ẩm ướt, mục và dính chặt vào nhau khi khô hoặc thậm chí gây rỉ sét nếu để lâu ngày không được xử lý. Khi lá côn bị dính, dù bạn có đạp bàn đạp ly hợp (cắt côn) hết hành trình, bộ ly hợp vẫn không ngắt hoàn toàn kết nối giữa động cơ và hộp số.
Xe ô tô không vào được số do nước mưa làm rỉ và dính lá côn
Điều này có nghĩa là các chi tiết bên trong hộp số vẫn còn đang quay theo tốc độ động cơ, khiến việc gạt cần số vào các bánh răng trở nên khó khăn, gây tiếng kêu ken két, hoặc thậm chí không thể vào số được khi động cơ đang nổ. Để khắc phục tạm thời tình trạng này tại chỗ, bạn có thể thử phương pháp “vào số nguội” (vào số 1 hoặc số lùi khi động cơ đang tắt), sau đó đạp hết côn và đề máy. Nếu xe chỉ giật nhẹ rồi thôi, có thể lá côn chỉ bị dính nhẹ. Về số N, nhồi côn vài lần để làm trơn. Tuy nhiên, nếu xe giật mạnh và lăn bánh ngay khi nổ máy, chứng tỏ lá côn đã bị hỏng nặng và cần phải tháo hộp số để kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế. Quan trọng nhất, sau khi đi ngập nước, cần kiểm tra và thay ngay dầu máy và dầu hộp số nếu bị nhiễm nước để tránh hư hại nghiêm trọng hơn do ăn mòn.
Cảm biến hộp số bị lỗi
Trong các dòng xe sử dụng hộp số tự động hiện đại, hệ thống điều khiển điện tử đóng vai trò then chốt trong việc quản lý quá trình chuyển số. Các cảm biến hộp số, chẳng hạn như cảm biến tốc độ đầu vào, tốc độ đầu ra, vị trí cần số, nhiệt độ dầu số, v.v., cung cấp dữ liệu về tình trạng hoạt động của hộp số cho bộ điều khiển hộp số (TCM – Transmission Control Module) hoặc ECU động cơ. Dựa trên các tín hiệu này, bộ điều khiển sẽ tính toán và điều khiển các van điện từ (solenoid) để thực hiện việc chuyển số một cách chính xác và mượt mà.
Xe ô tô không vào được số do cảm biến hộp số bị lỗi
Khi một hoặc nhiều cảm biến này gặp trục trặc, tín hiệu gửi về bộ điều khiển sẽ bị sai lệch hoặc mất hẳn. Điều này khiến bộ điều khiển không thể xác định được trạng thái hoạt động của hộp số hoặc không đưa ra được lệnh điều khiển phù hợp. Kết quả là hộp số có thể gặp lỗi chuyển số (chuyển số giật cục, sai thời điểm), vào chế độ an toàn (limp mode) chỉ cho phép chạy ở một số duy nhất, hoặc nghiêm trọng hơn là không thể vào số được. Lỗi cảm biến thường được báo hiệu bằng đèn check engine hoặc đèn báo lỗi hộp số trên bảng đồng hồ. Việc chẩn đoán lỗi bằng máy chuyên dụng là cần thiết để xác định chính xác cảm biến nào bị lỗi.
Hỏng cupen, rò rỉ trên đường dẫn dầu trợ lực ly hợp
Ở các xe sử dụng ly hợp thủy lực (thay vì cáp), lực từ bàn đạp côn được truyền đến bộ ly hợp thông qua hệ thống dầu trợ lực, bao gồm xi lanh chính (master cylinder) và xi lanh con (slave cylinder) cùng các đường ống dẫn. Cupen là bộ phận làm kín bên trong các xi lanh này, ngăn không cho dầu bị rò rỉ và đảm bảo áp suất thủy lực được tạo ra.
Xe ô tô không vào được số do hỏng cupen, rò rỉ trên đường dẫn dầu trợ lực
Nếu cupen bị mòn hoặc hỏng, hoặc có điểm rò rỉ trên đường ống dẫn dầu, áp suất thủy lực sẽ không đủ mạnh hoặc bị mất đi khi bạn đạp côn. Điều này khiến xi lanh con không thể di chuyển đủ hành trình để ngắt hoàn toàn bộ ly hợp. Dấu hiệu điển hình của vấn đề này là bạn có thể vào số bình thường khi động cơ tắt, nhưng khi động cơ nổ, việc vào số trở nên rất khó khăn, nặng nề hoặc không thể vào được, đôi khi kèm theo tiếng kêu khi cố gắng vào số lùi. Nếu kiểm tra thấy mức dầu trợ lực ly hợp bị hao hụt đáng kể, khả năng cao hệ thống thủy lực đã gặp vấn đề, có thể do hỏng cupen trong xi lanh chính hoặc xi lanh con, hoặc rò rỉ tại các điểm nối trên đường ống dẫn dầu.
Xi lanh của bộ ly hợp gặp trục trặc hoặc bị rò rỉ
Như đã đề cập ở mục trên, xi lanh chính và xi lanh con là hai bộ phận cốt lõi của hệ thống ly hợp thủy lực trên xe số sàn. Chức năng của chúng là chuyển đổi lực đạp chân của người lái thành áp suất dầu để điều khiển bộ ly hợp. Khi xi lanh chính hoặc xi lanh con bị mòn, hỏng cupen, hoặc có rò rỉ dầu, áp lực thủy lực được tạo ra sẽ không đủ để tác động lên càng cua và bạc đạn bi T, từ đó không thể đẩy mâm ép ra xa đĩa ma sát, dẫn đến việc bộ ly hợp không được ngắt hoàn toàn.
Xe ô tô không vào được số do xi lanh của bộ ly hợp gặp trục trác hoặc bị rò rỉ
Dấu hiệu nhận biết xi lanh ly hợp gặp trục trặc bao gồm bàn đạp ly hợp có cảm giác khác thường (quá nặng, quá nhẹ, bị hụt chân), hoặc bàn đạp bị rung khi đạp. Tình trạng này trực tiếp gây khó khăn khi chuyển số hoặc làm cho xe ô tô không vào được số khi động cơ đang hoạt động. Ngoài ra, các bộ phận khác của bộ ly hợp như mâm ép (pressure plate), đĩa ma sát (friction disc), càng cua (release fork) hoặc bạc đạn bi T (release bearing) bị mòn hoặc hỏng cũng có thể dẫn đến tình trạng tương tự. Một nguyên nhân khác, dù rất hiếm, là khớp cầu của cần gạt số bị kẹt. Trường hợp này thường có thể được khắc phục bằng cách tháo ra và làm sạch hoặc bôi trơn khớp cầu rồi lắp lại.
Tóm lược các nguyên nhân chính
Tình trạng xe ô tô không vào được số là vấn đề phức tạp có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau trong hệ thống truyền động. Các nguyên nhân xe ô tô không vào được số thường gặp bao gồm các sự cố liên quan đến hệ thống điện (ắc quy yếu/hết điện), lỗi thao tác (cần số sai vị trí), thiếu hoặc rò rỉ dầu hộp số, ảnh hưởng của nước gây dính lá côn (xe số sàn), lỗi cảm biến hộp số (xe số tự động), hoặc hỏng hóc trong hệ thống thủy lực ly hợp (xi lanh, cupen, rò rỉ dầu trợ lực) hay các bộ phận khác của bộ ly hợp. Việc kiểm tra định kỳ và bảo dưỡng xe là cách tốt nhất để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn và ngăn chặn tình trạng này xảy ra, giúp xe luôn vận hành ổn định và an toàn. Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu, quý khách hàng có thể truy cập website toyotaokayama.com.vn.